Jerzy Szacki Historia Myśli Socjologicznej, Administracja, Rok I, semestr zimowy, Doktryny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Jerzy
Historia
myśli
socjologicznej
Wydanie nowe
Wydawnictwo
Naukowe
PWN
Warszawa
2002
Redaktorzy
Agnieszka Betlejewska Elżbieta Slaśklewicz
Redaktor techniczny Teresa Skrzypkowska
t>pis rzeczy
Biblioteka WDiNP UW
_- ¦•• ¦!
I!
1098021580
wupyngm (c) by
Wydawnictwo Naukowe PWN SA
Warszawa 2002
ISBN 83-01-13844-0
Wydawnictwo Naukowe PWN SA
00-251 Warszawa, ul. Miodowa 10
tel - (O-pretiks-22) 69-54-321
faks: (0-prefiks-22) 826-71-63
przedmowa 1 2
Rozdział 1. Problemy i pożytki historii socjologii 3-17
(1) Czy historia nauki jest potrzebna uczonym? 4 {2) Aspekty historii socjologii 7
(3) W jakim celu uprawia się historię socjologii? 10
(4) Trzy zakresy historii socjologii 13
Rozdział 2. Od polis do społeczeństwa obywatelskiego 19-75
{1) W poszukiwaniu źródeł teorii społeczeństwa 20
(2) Platon 23
(3) Arystoteles 27
(4) Społeczny horyzont polis 33
(5) Odkrycie społeczności powszechnej; stoicyzm 35
(6) Społeczeństwo jako wspólnota wartości: chrześcijaństwo 39
(7) Średniowieczny organicyzm i św. Tomasz z Akwinu 43
(8) Nowe horyzonty myśli społecznej ery Odrodzenia 47 Społeczne ramy renesansowej myśli
społecznej 49 Machiavelli 51
Bodin 53
Renesansowe ulopie 54 Monlaigne 56 Dygresja o reformacji 58
(9) Prawo naturalne a społeczeństwa ludzkie (XVII wiek) 60
Nowożytna doktryna prawnonaturalna wobec tradycji 61 Zróżnicowanie doktryny
prawnonaturalnej 64 Koncepcje stanu naturalnego: Hobbes a Locke 66 Idea umowy społecznej
69 Niekonsekwencje myślenia prawnonaturalnego 69
(10) Vico: narodziny historii kultury 71
Uwagi końcowe: socjologiczne pytania przed socjologią 74
Rozdział 3. U progu nowoczesności:
~ filozofia społeczna Oświecenia
(1) Czym było Oświecenie? 78
(2) Oświecenie francuskie 85 Voltaire i filozofia historii 66
Montesquieu: początki socjologii historycznej 88 Rousseau: natura a życie w społeczeństwie 91
Materialiści a teoria społeczeństwa 95 Turgot i Condorcet: teoria postępu 98
(3) Oświecenie brytyjskie, czyli szkockie 102 "Eksperymentalna" nauka o naturze ludzkiej 103
Rozum a uczucie: geneza społeczeństwa 105 Podstawy życia społecznego według Smitha 108
Działania jednostek a tad społeczny 111
Teoria rozwoju społecznego 113 Od barbarzyństwa do cywilizacji 115 Utylitaryzm Benthama 117
(4) Oświecenie niemieckie 119
Kant: antropologia filozoficzna i historiozofia Herder. naród i pluralizm kulturowy 125
(5) Oświecenie polskie
77-133
120
129
Uwagi końcowe 132
Rozdział 4. Porewolucyjne ideologie
~ jako teorie społeczne 135-176
(1) Konserwatyzm 136
Pojęcie konserwatyzmu 137 Antyracjonalizm myśli konserwatywnej 138 Krytyka oświeceniowych
koncepcji natury ludzkiej Antyatomizm konserwatywnej filozofii społecznej Pluralistyczna koncepcja
społeczeństwa 141 Problem więzi społecznej 142 Konserwatyzm a teoria socjologiczna 143
139 140
(2) Liberalizm
Liberałem czy libftralizmy? 145 Liberalizm a Oświecenie 146 Indywidualizm myśli liberalnej 148
Samorzutny ład społeczny 149 Uniwersalizm liberalizmu 151 Liberalizm a teoria społeczeństwa
151 (3) Utopijny socjalizm i komunizm 152
Czym były socjalizm i komunizm? 153
Socjalizm utopijny wobec Oświecenia i rewolucji 155
Krytyka społeczeństwa burżuazyjnego 157
Ideat społeczny 158
Myśl socjalistyczna a nauka społeczna 159
Kryzys i drogi wyjścia z kryzysu 162 Idea nauki społecznej 163 Społeczeństwo industrialne 164
Industrializm a militaryzm 166 Oryginalność Saint-Simona 167 Wpływ Saint-Simona 168
(5) Nacjonalizm 169
Co to jest nacjonalizm? 170
Źródła nacjonalistycznej ideologii 173
Nacjonalizm a nauka społeczna 174
Uwagi końcowe 175
Rozdział 5. Historiografia
jako badanie "stanu społecznego" 177-193
(1) Francuscy historycy okresu restauracji 179 Idea cywilizacji 181
Historia jako walka klas 183 Prawidłowość procesu historycznego 184
(2) "Historia kultury" Lelewela 184
(3) Socjologia historyczna de Tocqueville'a 185 Metoda de Tocqueville'a 186
Demokracja i arystokracja jako typy społeczeństw 187 Społeczeństwo demokratyczne a
centralizacja 189
(4) "Socjologia" historyków konserwatywnych 191 Uwagi końcowe 193
Rozdział 6. Filozofia jako teoria społeczeństwa: Hegel 195-209
(1) Filozofia jako teoria społeczna 196
(2) Hegel wśród prądów ideowych epoki 198
(3) Społeczeństwo obywatelskie i państwo 200
(4) Filozofia historii 206
Uwagi końcowe 208
Rozdział 7. Materializm historyczny Marksa i Engelsa 211-242
(1) Marksizm historyczny i marksizm współczesny
(2) Od antropologii do teorii społeczeństwa 214
(3) Teoria formacji spoteczno-ekonomicznych 219
(4) Klasy społeczne i struktura klasowa 223
(5) Socjologiczna teoria państwa 227
(6) Świadomość społeczna 230
(7) Rozwój społeczny 232
212
Uwagi końcowe 242
Rozdział 8. Wczesny pozytywizm i początki socjologii 243-278
(1) Pojęcie pozytywizmu 244 Anty krytycyzm 246
Krytyka metafizyki i fenomenalizm 247
Naturalizm: przyrodoznawstwo jako nauka wzorcowa 248
Fakty społeczne jako rzeczy 248
Badanie (aktów bez ich wartościowania 249
Nauka jako podstawa inżynierii społecznej 250
(2) Socjologia Comte'a 251 Kryzys społeczny a nauka 252 Socjologia w systemie Comte'a 253
Przedmiot i zadania socjologii 256 Statyka społeczna 259 Dynamika społeczna 261
(3) Logika nauk społecznych Milla 263 Poszukiwanie ekonomii społecznej 263 Mili a Comte 265
Millowski program socjologii 268
(4) Fizyka społeczna Oueteleta 271
(5) Pozytywizm a dalszy rozwój socjologii 276
Rozdział 9. Socjologia ewoiucjonistyczna 279-318
(1) Pojęcie ewoiucjonizmu w naukach społecznych 280
(2) Teoretyczne założenia ewoiucjonizmu 283
(3) Ewoiucjonistyczna metoda porównawcza 287
(4) System socjologiczny Spencera 290 Historyczne losy spenceryzmu 290
Idea ewolucji ponadorganicznej 291 Instytucje społeczne 293 Społeczeństwo jako organizm 294
Jednostki a społeczeństwo 296 Kierunek ewolucji społecznej 297 Od militaryzmu do industrializmu
298 Czynniki ewolucji społecznej 302
(5) Ewoiucjonistyczna antropologia społeczna 304
,,Nauka o kulturze" Tylora 305 Socjologiczna antropologia Morgana 307
(6) Przyczyny dezintegracji ewolucjonizmu w socjologii 310
Człowiek jako czynnik ewolucji 312 Przyroda jako czynnik ewolucji 313 Społeczeństwo i kultura
jako czynniki ewolucji 314 Konflikt i walka jako czynniki ewolucji 315
Uwagi końcowe 316
(1) Pojęcie psychologizmu 320
(2) Psychologia ludów 324
{3} Psychologia tłumów i publiczności 325
(4) Teoria naśladownictwa Tarde'a 329
(5) Instynktywizm McDougalla 332
(6) Psychoanaliza Freuda a socjologia 334 Socjologiczne implikacje treudyzmu 335 Teoria
osobowości Freuda 337
Teoria kultury Freuda 340
(7) Psychologistyczna socjologia Pareta 343 Ideał nauki a rzeczywistość społeczna 344
Życie społeczne jako domena działań poza logicznych 347 System społeczny i historia 352
Uwagi końcowe 355
Rozdział 11. Socjologizm: socjologia jako
podstawowa nauka społeczna 359-408
(1) Pojęcie socjologizmu 360 Socjolog i styczny naturalizm 361 Swoistość rzeczywistości społecznej
362 Autonomia i samowystarczalność socjologii 363 Socjologia jako podstawowa nauka społeczna
363 Przezwyciężenie ewolucjonizmu 364
(2) Socjologia Gumplowicza 365 Monizm a swoistość zjawisk społecznych 366 Socjologia jako
nauka o grupach społecznych 367 Gumplowiczowska koncepcja rasy 368 Socjologia konfliktu i
,rwalki ras" 370
(3) Socjologia Durkheima 372
Durkheim a dziedzictwo myśli społecznej 373
Fakty społeczne jako "rzeczy" 374
Filozofia człowieka rozdwojonego 377
Społeczeństwo jako rzeczywistość sui generis 379
Sens tezy realizmu socjologicznego 380
Solidarność społeczna i jej przemiany 382
Problem podłoża zjawisk społecznych: morfologia i fizjologia społeczna 386
Instytucjonalizacja zachowania sie ludzkiego i niebezpieczeństwa jej braku 388
Organicyzm i ,,funkcjonalizm" w socjologii Durkheima 393
Socjologia jako społeczna wszechnauka 394
(4) Szkoła durkheimowska 395 "Uannee sociologique" 396 Kontynuatorska działalność
Halbwachsa 399 Zmodyfikowany durkłieimizm Maussa 402 Oddziaływanie durkheimizmu 405
Uwagi końcowe 406
antypozytywistycznego zwrotu w socjologii 409-433
(1) Pojęcie historyzmu 411 "U historycznie nie życia" 413 Życie historyczne jako całość 413
Podejście indywidualizujące 413 Humanistyka jako samowiedza 414 Swoistość poznania
historycznego 414 Relatywizm historyczny 415
(2) Filozofia rozumu historycznego Diltheya 417 ,,Pozytywizm" i anty pozytywizm Diltheya 417
Przedmiot Geisteswissenschaften a socjologia 418 Perspektywa psychologii historyczne] 419
Obiektywizacje życia 421
Idea rozumienia 423
(3) Od historii do nauki o kulturze: Rickert 426 Odkrycie Rickerta 427
Kultura i wartości 429 Kultura i formy 430
(4) Od nauk o kulturze do socjologii 432
Rozdział 13. Niemieckie projekty socjologii humanistycznej 435-493
(1) Pojęcie socjologii humanistycznej 436
Antynaturalizm 437
Interakcjonizm 437
Podmiotowy charakter interakcji społecznych 438
Postulat "rozumienia" 438
Wiedza społeczna jako samowiedza 438
(2) ,.Eklektyczna synteza" Tónniesa 439 Źródła socjologii Tónniesa 439 Koncepcja socjologii 440
Dwa typy więzi społecznej 443
Status koncepcji wspólnoty i stowarzyszenia 444
(3) "Socjologiczny impresjonizm" Simmla 447 Brak systemu jako światopogląd 447
Idea socjologii 449
Pojęcie formy społecznej 450
Socjologia formalna a psychologizm 452
Interakcjonizm Simmla 453
"Socjologizm" Simmla 455
Wpływ Simmla 456
(4) Socjologia rozumiejąca Maxa Webera 458 Źródła nauki społecznej Maxa Webera 459
Chaos świata i porządek wiedzy 462 Typy idealne 465 Rozumienie dziatań ludzkich 46G
"Socjologia formalna'1 Maxa Webera 471
Klasa, stan i partia 478
Wpływ Maxa Webera na socjologię 480
(5) Socjologia fenomenologiczna 481
Atrakcyjność fenomenologii dla socjologów 482
Dwie socjologie fenomenologiczne 483
Schutz jako twórca drugiej socjologii fenomenologicznej 486
Za socjologią fenomenologiczną i przeciw niej 491
Uwagi końcowe 492
Rozdział 14. Materializm historyczny
po Marksie a socjologia 495-541
(1) Przyczyny izolacji marksizmu i socjologii 496
(2) Tak zwany marksizm II Międzynarodówki 498
Marksizm jako "rodzaj pozytywizmu" 499 Sfera faktów i sfera wartości 500
(3) Pozytywny przykład socjologii marksistowskiej: Krzywicki 502
(4) Marksizm rewolucyjny pierwszej ćwierci XX wieku 505 Lenin a socjologia 507
Lukacsowska krytyka socjologii 510 Gramsciego krytyka socjologii 515
(5) O tak zwanym zachodnim marksizmie 519 Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej 522
Pojęcie krytyki 524
Przedmiot krytyki 527
Odkrycie psychoanalizy 530
Strukturalne przemiany systemu kapitalistycznego 533
(6) Socjologia Mannheima 536 Biografia intelektualna 537
Główne tematy socjologii Mannheima 538
Uwagi końcowe 540
Rołdziat 15. Pragmatyzm społeczny 543-592
(1) Pragmatyzm a myśl społeczna 545
(2) Psychologia Jamesa 548
(3) Dewey jako twórca pragmatyzmu społecznego 550
(4) Filozofia społeczna Cooleya 555 Idea organiczności 556
Jednostka i społeczeństwo 557
Rozwój osobowości 558
Grupy pierwotne i rozwój form uspołecznienia 559
Organizacja społeczna 561
Metoda 563
(5) Socjologia Thomasa 564 Odkrycie psychologii społecznej 565
[ Pobierz całość w formacie PDF ]