JerzyMellibruda - Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie, Studia Administracja, LICENCJAT, Semestr IV, ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Jerzy Mellibruda
Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie
Przemoc domowa - definicja i perspektywy
Według roboczej definicji, przyjmowanej przez polskich specjalistów, przemoc do-
mowa to:
•
działanie lub zaniechanie dokonywane w ramach rodziny przez jednego z jej
członków przeciwko pozostałym;
•
z wykorzystaniem istniej
Ģ
cej lub stworzonej przez okoliczno
Ļ
ci przewagi sił lub
władzy;
•
godz
Ģ
ce w ich prawa lub dobra osobiste, a w szczególno
Ļ
ci w ich
Ň
ycie lub
zdrowie (fizyczne czy psychiczne);
•
powoduj
Ģ
ce u nich szkody lub cierpienie.
W przemocy domowej najbardziej istotna jest demonstracja i wykorzystanie siły lub
władzy w sposób, który jest krzywdz
Ģ
cy dla innych członków rodziny. Na przemoc w ro-
dzinie mo
Ň
na spojrze
ę
z perspektywy prawnej, moralnej, psychologicznej i społecznej.
Z punktu widzenia
prawa
przemoc w rodzinie to przest
ħ
pstwo, którego odmiany
okre
Ļ
lone s
Ģ
w ró
Ň
nych kodeksach i odpowiednio karane. Najcz
ħĻ
ciej stosowany
artykuł 207 kodeksu karnego dotyczy zn
ħ
cania si
ħ
fizycznego lub moralnego nad
członkiem rodziny i przewiduje kar
ħ
pozbawienia wolno
Ļ
ci od 6 miesi
ħ
cy do 5 lat.
Perspektywa
moralna
pokazuje,
Ň
e dokonywanie przemocy to krzywdzenie
słabszego i jest złem moralnym. Sprawca powinien podlega
ę
sankcjom własnego
sumienia i pot
ħ
pieniu ze strony innych ludzi. Moralna ocena przemocy powinna
powstrzymywa
ę
sprawców i motywowa
ę
Ļ
wiadków do pomagania.
Psychologiczne
spojrzenie na przemoc domow
Ģ
zwraca uwag
ħ
na cierpienie i bez-
radno
Ļę
ofiary, odsłania mechanizmy wewn
ħ
trzne i sytuacyjne steruj
Ģ
ce przemoc
Ģ
oraz
zło
Ň
one procesy interakcji mi
ħ
dzy sprawc
Ģ
i ofiar
Ģ
. Psychologiczne zrozumienie
przemocy odgrywa podstawow
Ģ
rol
ħ
przy pomaganiu ofiarom w wyzwalaniu si
ħ
od
przemocy i w naprawianiu szkód, jakie poczyniła w ich
Ň
yciu.
Z perspektywy
społecznej
wida
ę
czynniki zawarte w obyczajach i postawach, które
mog
Ģ
sprzyja
ę
przemocy lub j
Ģ
usprawiedliwia
ę
. Z drugiej strony w przeciwdziałanie
przemocy mog
Ģ
anga
Ň
owa
ę
si
ħ
znacz
Ģ
ce siły społeczne i wywiera
ę
wpływ na stan spraw
publicznych. Przykładem tego jest rozwój ruchu feministycznego w USA i w innych
krajach, który z pomagania bitym kobietom uczynił pot
ħŇ
ne narz
ħ
dzie walki tak
Ň
e
o inne prawa kobiet.
Przemoc gorĢca i chłodna
Psychologia sprawców przemocy nie jest jeszcze dziedzin
Ģ
bogat
Ģ
w solidn
Ģ
wiedz
ħ
.
Naganno
Ļę
ich post
ħ
powania bardziej skłania do karania ni
Ň
wnikliwego zastanawiania
si
ħ
, dlaczego to robi
Ģ
.
Przemoc domowa miewa ró
Ň
n
Ģ
temperatur
ħ
, mo
Ň
e by
ę
gor
Ģ
ca i chłodna. U podstaw
gor
Ģ
cej
przemocy
znajdujemy furi
ħ
, czyli dynamiczne i naładowane gniewem zjawisko
p
ħ
kania tamy emocjonalnej, uruchamiaj
Ģ
ce agresywne zachowanie. Furia jest wy-
buchem skumulowanych i niemo
Ň
liwych do powstrzymania uczu
ę
zło
Ļ
ci lub w
Ļ
ciekło
Ļ
ci.
Jest to nie tylko gro
Ņ
ne, ale równie
Ň
fascynuj
Ģ
ce i wstydliwe doznanie. Niektórzy uwa-
Ň
aj
Ģ
,
Ň
e do
Ļ
wiadczanie furii uruchamiaj
Ģ
cej akt przemocy miewa charakter ekstatyczny
i
Ň
e sprawcy „upajaj
Ģ
si
ħ
" stanem zmienionej
Ļ
wiadomo
Ļ
ci, który temu towarzyszy.
Furia najcz
ħĻ
ciej rozładowuje si
ħ
w aktach bezpo
Ļ
redniej agresji fizycznej i psychicznej.
Towarzyszy jej pragnienie wywołania cierpienia i spowodowania jakich
Ļ
szkód.
Gor
Ģ
c
Ģ
przemoc mog
Ģ
powodowa
ę
negatywne i intensywne prze
Ň
ycia zwi
Ģ
zane
z frustracj
Ģ
, z zablokowaniem jakich
Ļ
d
ĢŇ
e
ı
, z niespełnianiem pragnie
ı
i oczekiwa
ı
.
Pojawia si
ħ
agresywna reakcja na stres, która nie zostaje powstrzymana i kieruje sie
przeciw członkowi rodziny. Istotnym czynnikiem bywa przekonanie sprawcy o niezdol-
no
Ļ
ci ofiary do obrony i poczucie własnej bezkarno
Ļ
ci. Słabo
Ļę
ofiary wynika z przewagi
fizycznej sprawcy lub okoliczno
Ļ
ci, w których sprawca uzyskuje władz
ħ
psychiczn
Ģ
.
Towarzyszy mu wtedy poczucie,
Ň
e „mo
Ň
e sobie na wiele pozwoli
ę
".
Przemoc chłodna
wydaje si
ħ
znacznie spokojniejsza, cho
ę
czasem jest to spokój
pozorny, skrywaj
Ģ
cy silne emocje, ale skutecznie tłumione i kontrolowane. Polega na
realizowaniu przez sprawc
ħ
specyficznego scenariusza zapisanego w jego umy
Ļ
le,
a czasem równie
Ň
w obyczajach i
Ļ
rodowiskowej kulturze. Człowiek realizuj
Ģ
cy taki
scenariusz przemocy, zmierzaj
Ģ
c do jakiego
Ļ
celu jest gotowy do wtargni
ħ
cia na
wewn
ħ
trzne terytorium psychiczne swego dziecka lub współmał
Ň
onka. Znajduje dla
tego usprawiedliwienie nawet wtedy, gdy jest
Ļ
wiadomy cierpienia, które spowodował.
Przemoc taka jest narz
ħ
dziem oddziaływania zmierzaj
Ģ
cego nieraz do wzniosłych
celów, które uzasadniaj
Ģ
bolesne dla bliskiej osoby
Ļ
rodki.
Jednym ze szczególnie wa
Ň
nych
Ņ
ródeł przemocy jest skrywane i dotkliwe poczucie
niemocy, impotencji fizycznej lub psychicznej, które sprawca stara si
ħ
zagłuszy
ę
, a cza-
sem zanegowa
ę
poprzez akty przemocy.
Niejednokrotnie sprawcy w ogóle nie podejmuj
Ģ
próby kontrolowania swego
gniewu, a nawet z premedytacj
Ģ
go pot
ħ
guj
Ģ
. Czasem te próby s
Ģ
podejmowane, ale
okazuj
Ģ
si
ħ
nieskuteczne na skutek zaw
ħŇ
enia lub zniekształcenia
Ļ
wiadomo
Ļ
ci
w trakcie rozwijaj
Ģ
cej si
ħ
reakcji emocjonalnej oraz braku umiej
ħ
tno
Ļ
ci samokontroli.
Istotn
Ģ
rol
ħ
mo
Ň
e te
Ň
odgrywa
ę
biologicznie zdeterminowana gwałtowno
Ļę
i inten-
sywno
Ļę
reagowania emocjonalnego, które wymyka si
ħ
spod kontroli. Czynniki bio-
logiczne wpływaj
Ģ
ce na dynamik
ħ
agresywnego zachowania nie usprawiedliwiaja
sprawców i nie zdejmuj
Ģ
z nich odpowiedzialno
Ļ
ci za krzywdzenie innych.
W wielu przypadkach przemoc jest zwi
Ģ
zana z nietrze
Ņ
wo
Ļ
ci
Ģ
sprawców, ale
alkohol nie powinien by
ę
obarczony bezpo
Ļ
redni
Ģ
i wył
Ģ
czn
Ģ
odpowiedzialno
Ļ
ci
Ģ
za
przemoc. Niew
Ģ
tpliwie osłabia on racjonaln
Ģ
kontrol
ħ
nad zachowaniem i nasila
gotowo
Ļę
do reagowania zło
Ļ
ci
Ģ
oraz przyczynia si
ħ
do zwi
ħ
kszenia ilo
Ļ
ci niepowodzen
Ň
yciowych stanowi
Ģ
cych
Ņ
ródła stresu i frustracji.
Sprawca gor
Ģ
cej przemocy prze
Ň
ywa chwile poczucia winy i mo
Ň
e anga
Ň
owa
ę
si
ħ
w dora
Ņ
ne próby naprawiania szkód. Jednak przemoc domowa bardzo rzadko jest
jednorazowym wydarzeniem i sprawcy wielokrotnie powtarzaj
Ģ
akty przemocy.
W wielu przypadkach wydaje si
ħ
,
Ň
e mo
Ň
emy rozpoznawa
ę
zjawisko trwałej utraty
kontroli osobistej nad własnymi zachowaniami agresywnymi, które przypominaja
zachowania nałogowe. Nie oznacza to,
Ň
e człowieka, który nałogowo dokonuje aktów
przemocy, mo
Ň
emy uzna
ę
za osob
ħ
chor
Ģ
i niewinn
Ģ
.
Coraz cz
ħĻ
ciej podejmowane s
Ģ
próby oddziaływania na sprawców, które zmierzaja
do nauczenia ich samokontroli i wyzwolenia spod wpływu nałogowej agresywno
Ļ
ci.
Przypominaj
Ģ
one troch
ħ
terapi
ħ
choroby alkoholowej i maj
Ģ
na celu zapobieganie
nawrotom agresji.
Sprawca chłodnej przemocy na ogół pozostaje nie
Ļ
wiadomy szkodliwo
Ļ
ci swego
zachowania, poniewa
Ň
znajduje uzasadnienie nawet dla okrucie
ı
stwa. Chłodna prze-
moc wobec dzieci przybiera cz
ħ
sto form
ħ
surowych i konsekwentnych metod wycho-
wawczych lub sprawiedliwego karania. Czasem krzywdzenie dzieci dokonuje sie
w trakcie prób kształtowania u nich po
ŇĢ
danych cech charakteru, a czasem jest tylko
rezultatem mechanicznego powtarzania metod wychowawczych, których rodzice
do
Ļ
wiadczali w dzieci
ı
stwie, gdy sami byli ofiarami przemocy wychowawczej.
Zdumiewaj
Ģ
cym zjawiskiem s
Ģ
nierzadkie wyznania: „Mój ojciec nie
Ň
ałował pasa,
ale jestem mu wdzi
ħ
czny, bo wyrosłem na porz
Ģ
dnego człowieka", dostarczaj
Ģ
ce
usprawiedliwienia dla okrucie
ı
stwa kochanego rodzica.
Stosowanie chłodnej przemocy wspieraj
Ģ
ideologie autorytarnego wychowania,
według których dzieci i słabsi maj
Ģ
mniej praw, a doro
Ļ
li i silniejsi mog
Ģ
ich prawa
narusza
ę
, gdy zmierzaj
Ģ
do słusznych celów. Opór powinno si
ħ
przełamywa
ę
odpowiednimi karami.
Sprawcy na ogół staraj
Ģ
si
ħ
znajdowa
ę
poznawcze uzasadnienie dla aktów
przemocy. Szczególnie dotyczy to negowania osobistej odpowiedzialno
Ļ
ci za
dostrzegane szkody i obci
ĢŇ
ania odpowiedzialno
Ļ
ci
Ģ
ofiary. Czasem usprawiedliwianie
przemocy polega na uprzedmiotowieniu ofiary lub negowaniu jej warto
Ļ
ci jako istoty
ludzkiej. Czasem jest to gł
ħ
bokie wpojenie jej przekonania,
Ň
e cierpienie i poni
Ň
enie
zadawane było dla jej dobra.
Post
ħ
powanie sprawców cz
ħ
sto bywa wspierane przez czynniki kulturowe. Przez
wieki przemoc w stosunku do kobiet i dzieci była akceptowana nie tylko obyczajowo,
ale i prawnie.
Strategie powstrzymywania przemocy
Ofiary przemocy domowej do
Ļ
wiadczaj
Ģ
l
ħ
ku, cierpienia, bezsilno
Ļ
ci, przygn
ħ
bienia
i rozpaczy. Ich ciało i psychika doznaj
Ģ
ostrych urazów i podlegaj
Ģ
długotrwałemu
procesowi niszcz
Ģ
cego stresu. W ameryka
ı
skich badaniach przeprowadzonych w
Ļ
ród
1000 kobiet systematycznie bitych przez partnerów, zidentyfikowano
siedem
podstawowych strategii,
którymi posługuj
Ģ
si
ħ
kobiety ameryka
ı
skie
w celu
powstrzymania m
ħŇ
a od bicia.
Obserwacje dotycz
Ģ
ce bitych Polek wskazuj
Ģ
,
Ň
e sa
one uniwersalne.
Bite kobiety cz
ħ
sto próbuj
Ģ
rozmawia
ę
ze sprawcami
na temat tego, co zrobili.
Opowiadaj
Ģ
im o swoim cierpieniu i krzywdzie oraz staraj
Ģ
si
ħ
wzbudzi
ę
w nich
poczucie winy. Czasem te rozmowy s
Ģ
nieko
ı
cz
Ģ
cym si
ħ
dialogiem
oskar
Ň
ania i usprawiedliwiania, a czasem krótkotrwałymi monologami. Zdarza si
ħ
,
Ň
e
sprawcy zgłaszaj
Ģ
gotowo
Ļę
do zaprzestania bicia, je
Ň
eli ofiara b
ħ
dzie posłuszna i
b
ħ
dzie spełnia
ę
ich oczekiwania. Ale bywa i tak,
Ň
e rozmowy prowadz
Ģ
do ponownych
ataków zło
Ļ
ci, wi
ħ
c kobieta uczy si
ħ
milcze
ę
.
Inna strategia to
uzyskiwanie
od sprawcy przemocy
obietnic poprawy
i powstrzymywania si
ħ
od bicia. Odwoływanie si
ħ
do miło
Ļ
ci, moralno
Ļ
ci, do tego, co
pomy
Ļ
l
Ģ
sobie s
Ģ
siedzi i dzieci, mo
Ň
e skłoni
ę
sprawc
ħ
do przyrzeczenia zaniechania
przemocy. Czasem, szczególnie w pierwszym okresie nasilania si
ħ
przemocy, sprawca
spontanicznie obiecuje,
Ň
e ju
Ň
nigdy wi
ħ
cej tak si
ħ
nie zachowa.
Straszenie sprawców
jest cz
ħ
stym sposobem post
ħ
powania ofiar, które gro
ŇĢ
powiadomieniem policji, opuszczeniem domu, rozwodem, skarg
Ģ
w zakładzie pracy itp.
Jednak gro
Ņ
by te stosunkowo rzadko s
Ģ
spełniane i sprawcy zdaj
Ģ
sobie z tego spraw
ħ
.
Dlatego jedynym sposobem zwi
ħ
kszenia skuteczno
Ļ
ci tej strategii jest zrealizowanie
przynajmniej cz
ħĻ
ci tych gró
Ņ
b. Sprawca musi uwierzy
ę
,
Ň
e je
Ň
eli nie przestanie sie
zn
ħ
ca
ę
nad ofiar
Ģ
, ta b
ħ
dzie konsekwentna i wykona to, co zapowiedziała. Wydaje si
ħ
,
Ň
e lepiej nie straszy
ę
, je
Ň
eli brakuje determinacji do zrealizowania gro
Ņ
by.
Jeszcze inny sposób radzenia sobie to
ukrywanie si
ħ
przed sprawc
Ģ
.
Oznacza to
wybieganie z domu, chowanie si
ħ
w innym pokoju, zamykanie w łazience, w piwnicy lub
w szafie. Stwarza to dora
Ņ
n
Ģ
nadziej
ħ
unikni
ħ
cia pobicia, ale spora cz
ħĻę
kobiet
opowiada,
Ň
e tworzyło to pretekst do nast
ħ
pnych aktów przemocy. M
ħŇ
czyzna, który
aktami przemocy utwierdza sw
Ģ
dominacj
ħ
i władz
ħ
, pragnie kontrolowa
ę
nie tylko
zachowanie, ale i miejsca, w których znajduje si
ħ
ofiara. Ukrywanie jest skuteczne,
je
Ň
eli faktycznie, a nie tylko chwilowo, oddziela ofiar
ħ
od sprawcy. Wyci
Ģ
gni
ħ
cie z pro-
wizorycznego schronienia utwierdza sprawc
ħ
w poczuciu władzy i bezkarno
Ļ
ci.
Pasywna obrona
przed sprawc
Ģ
to strategia polegaj
Ģ
ca na próbach osłoni
ħ
cia sie
dło
ı
mi, ramionami, stopami, poduszk
Ģ
lub sprz
ħ
tami domowymi przed ciosami
sprawcy. Stosowana odruchowo nie wpływa na ogół na powstrzymanie sprawcy.
Pasywna obrona, w przypadku prawie wszystkich badanych kobiet, nie pomagała,
a cz
ħ
sto wr
ħ
cz zwi
ħ
kszała agresywno
Ļę
sprawców. Dla m
ħŇ
czyzn o cechach sadystycz-
nych kobiecy płacz stanowi dodatkow
Ģ
stymulacj
ħ
agresywnego zachowania i skłania do
kontynuowania przemocy.
Odmienn
Ģ
strategi
Ģ
obronn
Ģ
jest
unikanie
zwykle agresywnego ataku. Kobiety
staraj
Ģ
si
ħ
schodzi
ę
z oczu, gdy przeczuwaj
Ģ
,
Ň
e zbli
Ň
a si
ħ
fala agresji. Opuszczaj
Ģ
dom
na chwil
ħ
przed powrotem m
ħŇ
a lub odmawiaj
Ģ
dyskusji w przypadku zaczepek
prowokuj
Ģ
cych sytuacje przemocy. Mog
Ģ
równie
Ň
powstrzymywa
ę
si
ħ
od pewnych
zachowa
ı
, aby unikn
Ģę
kolejnego bicia. Staj
Ģ
si
ħ
pow
Ļ
ci
Ģ
gliwe w rozmawianiu i ta
ı
-
czeniu z innymi m
ħŇ
czyznami na przyj
ħ
ciach towarzyskich, nie sprzeciwiaj
Ģ
si
ħ
i nie
krytykuj
Ģ
m
ħŇ
a.
Ostatni
Ģ
strategi
Ģ
jest
walka obronna.
Stosuje j
Ģ
wiele bitych kobiet, które próbuj
Ģ
oddawa
ę
razy, drapi
Ģ
, kopi
Ģ
i gryz
Ģ
lub odpychaj
Ģ
. Czasem rzucaj
Ģ
przedmiotami,
policzkuj
Ģ
lub uderzaj
Ģ
tym, co maj
Ģ
pod r
ħ
k
Ģ
. Agresywne zachowanie ofiary
powstrzymywało sprawc
ħ
tylko wtedy, gdy nabierał przekonania o du
Ň
ej desperacji
Ň
ony i zdecydowaniu na wszystko. Zdarzało si
ħ
to jednak bardzo rzadko i było zwi
Ģ
zane
z pojawieniem si
ħ
u sprawcy swoistego respektu lub l
ħ
ku o własne
Ň
ycie, gdy do-
prowadzona do ostateczno
Ļ
ci kobieta zapowiadała,
Ň
e go otruje lub zabije, gdy b
ħ
dzie
spał. W wi
ħ
kszo
Ļ
ci przypadków walka obronna jest strategi
Ģ
niebezpieczn
Ģ
i powoduje
nasilenie przemocy. Sprawca ma dodatkowe powody do karania za nieposłusze
ı
stwo
i podnoszenie r
ħ
ki na niego.
Istniej
Ģ
jeszcze tzw.
strategie poni
Ň
aj
Ģ
ce,
które polegaj
Ģ
na całkowitym
podporz
Ģ
dkowaniu si
ħ
, a nawet na poni
Ň
aniu si
ħ
przed sprawc
Ģ
, którego zadawalaja
widoczne przejawy zniewolenia ofiary. Aktywna i brutalna przemoc nie jest mu wtedy
niezb
ħ
dna do podtrzymywania poczucia mocy i władzy. Jednak za stosowanie tej
strategii kobiety płac
Ģ
najwy
Ň
sz
Ģ
cen
ħ
- zniszczenie własnej podmiotowo
Ļ
ci i uza-
le
Ň
nienie si
ħ
od sprawcy. Warto pami
ħ
ta
ę
,
Ň
e nie robi
Ģ
tego z własnego wyboru i
Ň
e
podlegaj
Ģ
destrukcyjnemu wpływowi sił, przed którymi nie potrafi
Ģ
si
ħ
obroni
ę
.
Przemoc psychiczna
Przemocy fizycznej zawsze towarzyszy przemoc psychiczna. Przemoc psychiczna mo
Ň
e
jednak wyst
ħ
powa
ę
bez udziału przemocy fizycznej. Termin
przemoc psychiczna
posiada trzy znaczenia. Oznacza sytuacj
ħ
sprawowania przez sprawc
ħ
psychologicznej
kontroli nad ofiar
Ģ
, wskazuje,
Ň
e krzywdzenie ofiary mo
Ň
e si
ħ
dokonywa
ę
przy pomocy
oddziaływa
ı
psychologicznych oraz zwraca nasz
Ģ
uwag
ħ
na uszkodzenia psychiki
spowodowane przez przemoc.
W ekstremalnych przejawach przemoc psychiczna w rodzinie ujawnia podo-
bie
ı
stwa do metod przymusu i terroru stosowanego w krajach totalitarnych wobec
wi
ħŅ
niów wojennych lub politycznych. Badacze odkryli kilka zjawisk wspólnych dla
przemocy psychicznej w rodzinie i dla procedury prania mózgu stosowanej w komu-
nistycznych Chinach i Korei wobec je
ı
ców ameryka
ı
skich.
System prze
Ļ
ladowa
ı
stosowany wobec je
ı
ców i przeciwników politycznych
w krajach totalitarnych realizowany w specjalnych obozach reedukacyjnych opierał
si
ħ
na izolacji społecznej wi
ħŅ
niów, poni
Ň
aniu ich i degradacji, wymuszaniu posłu-
sze
ı
stwa, gro
Ņ
bach i demonstracjach mocy, doprowadzaniu do bezradno
Ļ
ci i wy-
czerpania, sporadycznych i nieprzewidywalnych objawach pobła
Ň
liwo
Ļ
ci i aprobaty dla
wi
ħŅ
niów, o
Ļ
mieszaniu ich i kwestionowaniu racjonalno
Ļ
ci my
Ļ
lenia. Celem tego
systemu było uzyskanie pełnej kontroli nad psychik
Ģ
i post
ħ
powaniem wi
ħŅ
nia oraz
zawładni
ħ
cie jego umysłem, tak by z przekonaniem przyj
Ģ
ł ideologi
ħ
prze
Ļ
ladowcy.
Sprawcy przemocy w rodzinie cz
ħ
sto staraj
Ģ
si
ħ
doprowadzi
ę
do izolacji społecznej
ofiary. Kontroluj
Ģ
i ograniczaj
Ģ
jej kontakty z innymi członkami rodziny, kole
Ň
ankami
i s
Ģ
siadami. Zachowuj
Ģ
si
ħ
obra
Ņ
liwie wobec jej znajomych lub robi
Ģ
awantury w ich
obecno
Ļ
ci, co powoduje,
Ň
e kobieta wstydzi si
ħ
ich zaprasza
ę
i kontaktowa
ę
z nimi.
Zakazuj
Ģ
jej opowiada
ę
o tym, co dzieje si
ħ
w domu, a gdy to robi - zostaje ukarana.
Narastaj
Ģ
ca izolacja i ukrywanie przed innymi swego cierpienia pogł
ħ
bia jej bezsilno
Ļę
i powi
ħ
ksza władz
ħ
sprawcy.
Sprawca przemocy wielokrotnie
krytykuje i poni
Ň
a
ofiar
ħ
, tak
Ň
e w obecno
Ļ
ci
innych ludzi. Powtarza jej,
Ň
e jest zła, głupia, brzydka, obrzuca j
Ģ
wyzwiskami i wy-
olbrzymia jej wady i bł
ħ
dy. Do
Ļ
wiadczaj
Ģ
c skrajnego poni
Ň
enia, kobieta zaczyna
my
Ļ
le
ę
,
Ň
e mo
Ň
e czym
Ļ
sobie zasłu
Ň
yła na takie traktowanie. Pojawia si
ħ
przypusz-
czenie,
Ň
e nie mo
Ň
e by
ę
dla nikogo atrakcyjna i
Ň
e utrzymanie zwi
Ģ
zku ze sprawc
Ģ
jest
jedyn
Ģ
szans
Ģ
, by nie zosta
ę
samotn
Ģ
. Tak bardzo pragnie jakiejkolwiek aprobaty,
Ň
e
gdy zdarzy si
ħ
chwila, w której prze
Ļ
ladowca j
Ģ
pochwali lub si
ħ
do niej u
Ļ
miechnie,
przyjmuje to z wdzi
ħ
czno
Ļ
ci
Ģ
. Gdy staje si
ħ
Ļ
wiadoma tego, co si
ħ
dzieje, zaczyna
odczuwa
ę
niech
ħę
do siebie i obwinia
ę
si
ħ
za poni
Ň
aj
Ģ
c
Ģ
sytuacj
ħ
.
Sprawca mo
Ň
e domaga
ę
si
ħ
posłusze
ı
stwa
we wszystkich dziedzinach
Ň
ycia
rodzinnego - posiłków, ubierania, gospodarowania pieni
ħ
dzmi, wychowywania dzieci
itd. Wymagania te mog
Ģ
cz
ħ
sto si
ħ
zmienia
ę
i nieraz bywaj
Ģ
w sposób oczywisty
[ Pobierz całość w formacie PDF ]