Jezykpolski odpowiedzi niepolegniesz, matura, Matura
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Modele odpowiedzi do arkusza próbnej matury z OPERONEM
J´zyk polski
Poziom podstawowy
Listopad 2009
Cz´Êç I – rozumienie czytanego tekstu
Stare, nowe, kultowe
Model zawiera przewidywane odpowiedzi.
Odpowiedzi zdajàcego mogà przybieraç ró˝nà form´
j´zykowà, ale ich sens musi byç synonimiczny wobec modelu. Oceniajàc prac´ zdajàcego, nale-
˝y stosowaç punktacj´ z modelu.
Uwaga:
Za pe∏nà odpowiedê przyznaje si´ maksymalnà liczb´ punktów, za niepe∏nà – wskazanà
w rubryce „punkty czàstkowe”. Nie nale˝y przyznawaç po∏ówek punktów.
Za brak odpowiedzi lub odpowiedê b∏´dnà nie przyznaje si´ punktów.
Nr
zadania
Proponowane odpowiedzi
Maksymalna
liczba punktów
Punkty
czàstkowe
1.
S∏owo „kultowy” przesta∏o byç kultowe, poniewa˝ by-
∏o nadu˝ywane i si´ zbanalizowa∏o.
1
0
2.
– zabiegi marketingowe
– walory estetyczne
– podziw odbiorców
– uznanie autora dzie∏a za nauczyciela, wyroczni´
1
0
3.
C
1
0
4.
Przedmiot mo˝e si´ staç kultowy, gdy:
– kojarzy si´ z uczuciem nostalgii,
– stanowi swoisty fetysz,
– kojarzy si´ z podziwianym stylem ˝ycia lub postawà.
2
1
(za dwie
odpowie-
dzi)
5.
Akapit 7. rozwija (uzupe∏nia) treÊci z akapitu 6.
1
0
6.
fetysz – przedmiot magiczny, po˝àdany, przynoszàcy
szcz´Êcie
1
0
7.
swobodny jeêdziec – indywidualista, idealista, cz∏o-
wiek wolny, podà˝ajàcy w∏asnà Êcie˝kà, niepoddajàcy
si´ ˝adnym ograniczeniom
1
0
8.
Autor tekstu przywo∏uje postawy artystów, którzy nie
tworzà sztuki dla wszystkich. Mówi o ludziach, którzy
w swojej twórczoÊci ∏amià ustalone zasady, sprzeci-
wiajà si´ wi´kszoÊci, propagujà w∏asny styl ˝ycia
i wartoÊci.
1
0
www.operon.pl
1
J´zyk polski. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Nr
zadania
Proponowane odpowiedzi
Maksymalna
liczba punktów
Punkty
czàstkowe
9.
W akapitach 9. i 10. autor przywo∏uje wiele przyk∏a-
dów, by:
– uzasadniç twierdzenie, ˝e dzisiaj trudno okreÊliç, co
jest modne, a co nie,
– pokazaç ró˝norodnoÊç zainteresowaƒ m∏odych lu-
dzi.
Wystarczy jedna odpowiedê.
1
0
10.
W akapicie 1. cudzys∏ów s∏u˝y do wyodr´bnienia po-
j´cia.
W akapicie 12. s∏u˝y do wyodr´bnienia tytu∏ów fil-
mów.
2
1
(za jednà
poprawnà
odpowiedê)
11.
Stanowià nawiàzanie do akapitu 10., wskazujà
na kontynuacj´ myÊli z poprzedniego akapitu.
1
0
12.
– specyficzny humor w ówczesnych filmach
– zainteresowanie czasami, które m∏odym wydajà si´
abstrakcjà
– znudzenie komercjà (poszukiwanie dzie∏ majàcych
walory i rozrywkowe, i artystyczne)
– tendencja do oryginalnoÊci
2
1
(za dwie
poprawne
odpowie-
dzi)
13.
W akapicie 11. autor stosuje form´ 1 os. l. poj., ˝eby
na przyk∏ad:
– lepiej pokazaç punkt widzenia m∏odych ludzi,
– wzmocniç si∏´ argumentacji.
Wystarczy jedna odpowiedê.
1
0
14.
Miros∏aw P´czak dochodzi do wniosku, ˝e ludziom
potrzebne sà przedmioty, osoby i miejsca kultowe,
dlatego wcià˝ poszukujà w kulturze „punktów odnie-
sienia”. Gdy nie znajdujà ich w czasach wspó∏czes-
nych, si´gajà do przesz∏oÊci.
1
0
15.
Przyk∏ady kolokwializmów:
„w celach prywatkowych” (akapit 6.), „ewidentny ob-
ciach” (9.), „obciachowe” (9.), „kompletna abstrak-
cja” (11.), „t∏umy zaÊmiewajà si´ z grepsów Jasia Fa-
soli” (11.)
U˝yte kolokwializmy u∏atwiajà zrozumienie tekstu,
czynià go ∏atwiejszym, przyst´pniejszym. Tekst jest
przeznaczony dla odbiorcy, który nie jest specjalistà.
2
1
(za
wypisanie
przyk∏a-
dów)
16.
C
1
0
Razem
20
www.operon.pl
2
J´zyk polski. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
Cz´Êç II – pisanie w∏asnego tekstu w zwiàzku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu
Temat 1:
Rozczarowania romantycznych kochanków. Dokonaj analizy i interpretacji podanych
fragmentów
Kordiana
Juliusza S∏owackiego oraz
Lalki
Boles∏awa Prusa i porównaj po-
stawy bohaterów. Zwróç uwag´ na postaci kobiet. Uwzgl´dnij znajomoÊç obu utworów.
I. ROZWINI¢CIE TEMATU (maksymalnie mo˝na uzyskaç 25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–4 pkt)
Na przyk∏ad:
Kordian
a) trafne umiejscowienie fragmentu (bohater, podró˝ujàc po Europie, przyby∏ do W∏och; akt II),
b) okreÊlenie tematu fragmentu,
c) Kordian – m∏ody romantyk, szukajàcy sensu ˝ycia; prze˝y∏ ju˝ kilka rozczarowaƒ,
d) Kordian – typowy bohater romantyczny.
Lalka
e) trafne umiejscowienie fragmentu (podró˝ z ¸´ckimi do Krakowa; pod koniec powieÊci),
f) okreÊlenie tematu fragmentu,
g) Wokulski – bohater czterdziestokilkuletni, kupiec galanteryjny zakochany w arystokratce,
h) Wokulski – ∏àczy w sobie cechy romantyka i pozytywisty (nie jest typowym romantykiem), kocha
jak romantyk.
2. Analiza fragmentu
Kordiana
(0–6 pkt)
Na przyk∏ad:
a) bohater chce si´ przekonaç, czy Wioletta kocha go szczerze,
b) Wioletta udaje uczucie, jest nieszczera,
c) kobieta wy˝ej ceni dobra materialne („Przegra∏eÊ moje serce razem z klejnotami!!”),
d) bohater przedk∏ada mi∏oÊç nad wartoÊci materialne („Serce twoje przek∏adam nad wszelki dar z∏o-
ty”),
e) Wioletta znajduje si´ pod wp∏ywem silnych emocji (liczne wykrzyknienia, wyrazy nacechowane
emocjonalnie),
f) stosunek Wioletty do Kordiana si´ zmienia, zale˝nie od tego, czy Kordian ma pieniàdze, czy nie
(„Jam stokroç mówi∏a, ˝eÊ mi dro˝szy nad ˝ycie”, „Jedê z diab∏em!”, „Niechaj ci´ g∏ód zabije, za-
pali pragnienie!”),
g) Kordian gardzi kochankà, mówi o niej z ironià („Prawdziwie ta kobieta kocha mi´ szalenie”),
h) odje˝d˝a, przekonawszy si´, jaka jest naprawd´ („
Kordian siada na konia i patrzy na nià z uÊmie-
chem wzgardy
”),
i) didaskalia dostarczajà nam dodatkowych informacji (np. o reakcji kobiety).
3. Funkcjonalne wykorzystanie znajomoÊci ca∏ego tekstu (0–1 pkt)
Na przyk∏ad:
a) cel podró˝y Kordiana,
b) dalsze losy bohatera.
4. Analiza fragmentu
Lalki
(0–6 pkt)
Na przyk∏ad:
a) Wokulski krytycznie ocenia siebie i swoje zachowanie („jestem sentymentalny i nudny”),
b) zdaje sobie spraw´, ˝e Izabela nie jest kobietà dla niego,
c) znajduje si´ pod wp∏ywem bardzo silnych emocji (wykrzyknienia, pytania, wielokropki),
d) jest Êwiadomy, ˝e móg∏ przewidzieç to, co si´ sta∏o („nie spotka∏a mnie ˝adna niespodzianka”),
e) Izabela to kobieta ceniàca wartoÊci materialne,
www.operon.pl
3
J´zyk polski. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
f) Izabela nie potrafi kochaç prawdziwie („jej mi∏oÊç, fa∏szywy towar”),
g) Wokulski ironicznie wypowiada si´ o kobietach,
h) jego spojrzenie na kobiety zosta∏o wypaczone przez poezj´ romantycznà,
i) wierzy∏, ˝e Izabela jest inna, szybko si´ przekona∏, jak bardzo si´ myli.
5. Funkcjonalne wykorzystanie znajomoÊci ca∏ego tekstu (0–1 pkt)
Na przyk∏ad:
a) ostateczna zmiana stosunku do Izabeli spowodowana sytuacjà w pociàgu (flirt ze Starskim),
b) dalsze losy zwiàzku Izabeli i Wokulskiego,
c) dalsze losy Wokulskiego.
6. Porównanie obu fragmentów (0–4 pkt)
Na przyk∏ad:
Podobieƒstwa:
a) wierzyli, ˝e prawdziwa (romantyczna) mi∏oÊç istnieje,
b) szybko przekonali si´, ˝e to nieprawda,
c) przekonali si´, ˝e kobiety sà fa∏szywe, najwa˝niejsze sà dla nich wartoÊci materialne,
d) gorzko si´ rozczarowali,
Ró˝nice:
e) Kordian Êwiadomie wystawi∏ Wiolett´ na prób´,
f) Wokulski przypadkowo pozna∏, jaka naprawd´ jest ¸´cka,
g) Kordian zdaje si´ bez emocji podchodzi do tego, co si´ sta∏o,
h) Wokulski reaguje bardzo emocjonalnie.
7. Wnioski (0–3 pkt)
Pe∏ny wniosek (3 pkt)
Obaj bohaterowie to m´˝czyêni idealizujàcy mi∏oÊç i kobiety. Uczucia sà dla nich najwa˝niejsze.
Prze˝ywajà g∏´bokie rozczarowanie. Ka˝dy z nich reaguje jednak inaczej. Kordian, który prze˝y∏ ju˝
jedno mi∏osne rozczarowanie (zakoƒczone próbà samobójczà), teraz ch∏odno ocenia zachowanie
Wioletty. Dla Wokulskiego to, co zrobi∏a Izabela, jest ciosem, który go prowadzi do nieudanej próby
odebrania sobie ˝ycia.
Bohater S∏owackiego szuka sensu ˝ycia i po kolejnych rozczarowaniach (m.in. fa∏szywà mi∏oÊcià),
znajduje cel – chce walczyç o kraj (zwiàzek z sytuacjà Polski). Na kreacj´ postaci Wokulskiego
(a zw∏aszcza kolei jego uczucia) mia∏ wp∏yw stosunek pozytywistów do romantycznych idei.
Cz´Êciowy wniosek (2 pkt)
Obaj bohaterowie to m´˝czyêni idealizujàcy mi∏oÊç i kobiety. Uczucia sà dla nich najwa˝niejsze.
Prze˝ywajà rozczarowanie, kiedy okazuje si´, ˝e ich wybranki wy˝ej cenià wartoÊci materialne, po-
gardzajà prawdziwym uczuciem.
Próba podsumowania (1 pkt)
Dla obu bohaterów uczucia sà najwa˝niejsze, dlatego tak bardzo rozczarowali si´ zachowaniem swo-
ich ukochanych.
II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)
Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwini´cie tematu.
– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przejrzysta i lo-
giczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym
(5 pkt)
– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna; graficzne wyodr´bnienie g∏ównych cz´Êci
(3 pkt)
– wskazujàca na podj´cie próby porzàdkowania myÊli, na ogó∏ spójna
(1 pkt)
Uwaga: jeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
www.operon.pl
4
J´zyk polski. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”
III. STYL (0–5 pkt)
– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, urozmaicona leksyka
(5 pkt)
– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny, wystarczajàca leksyka
(3 pkt)
– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy j´zykowe
(1 pkt)
Uwaga: jeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
IV. J¢ZYK (0–12 pkt)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne s∏ownictwo, fra-
zeologia, fleksja
(12 pkt)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawne: s∏ownictwo, sk∏adnia, frazeologia i fleksja
(9 pkt)
– j´zyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: s∏ownictwo, sk∏ad-
nia, frazeologia
(6 pkt)
– j´zyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów sk∏adniowych, leksykalnych (s∏ownictwo i frazeolo-
gia) i fleksyjnych
(3 pkt)
– j´zyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych oraz lek-
sykalnych.
(1 pkt)
Uwaga: jeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
V. ZAPIS (0–3 pkt)
– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy)
(3 pkt)
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia), na ogó∏ poprawna interpunkcja
(2 pkt)
– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia), interpunkcja niezak∏ócajàca komunikacji
(mimo ró˝nych b∏´dów)
(1 pkt)
Uwaga: jeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.
VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4 pkt)
Temat 2:
Dokonaj analizy podanego fragmentu
PrzedwioÊnia
. Zwróç szczególnà uwag´ na scen´
powitania i towarzyszàce jej emocje. Wykorzystujàc znajomoÊç ca∏ego utworu, wyjaÊnij,
jakie doÊwiadczenia ˝yciowe wp∏yn´∏y na zachowanie Cezarego Baryki.
I. ROZWINI¢CIE TEMATU (mo˝na uzyskaç maksymalnie 25 pkt)
1. Rozpoznanie wst´pne (0–2 pkt)
Na przyk∏ad:
a) umiejscowienie fragmentu w ca∏oÊci utworu (po zakoƒczeniu wojny polsko-bolszewickiej),
b) miejsce – dworek w Naw∏oci nale˝àcy do rodziny Wielos∏awskich,
c) scena przedstawia przyjazd Cezarego i Hipolita do jego domu rodzinnego,
d) okreÊlenie relacji mi´dzy Cezarym a Hipolitem (np. przyjaciele, Cezary uratowa∏ Hipolitowi ˝y-
cie).
2. Podanie istotnych informacji o Baryce (0–2 pkt)
Na przyk∏ad:
a) dwudziestoletni m∏odzieniec,
b) dzieciƒstwo i m∏odoÊç sp´dzi∏ w Baku,
www.operon.pl
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]