Jedwabne - Gross Przemilczen P.Gontarczyk - Żydzi Masoneria antypolonizm polityka, Polityka, Warto Przeczytać !
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Grossprzemilczeń
PiotrGontarczyk
PorazpierwszypublikujemyzeznaniaświadkówmorduwJedwabnem.Wynika
znich,ŜezazbrodnięodpowiedzialnisąNiemcy,aniepolskiespołeczeństwo.
CosięwydarzyłowJedwabnem10lipca1941r?Dotejporyznaliśmyjedną
wersjęwydarzeń,upowszechnionąprzezJanaT.Grossa.Przedkilkomadniami
udałonamsiędotrzećdoaktśledztwawtejsprawiez1949r.Totesameakta,
którymiposługiwałsięautor"Sąsiadów".Zdumiewa,jakwielezzawartychtam
informacjiiwątkówprofesorGrosspominął.Pomijałto,coniepasowałomudoz
góryzałoŜonejtezy,ŜeniemieckiudziałwzbrodniwJedwabnemograniczyłsię
tylkodofilmowania.
Oto,coudałosięustalićnapodstawietychakt:10lipca1941rokuprzyjechalido
JedwabnegoNiemcy.Niewiadomodokładnieilu.Wedługniektórychosób
składającychzeznaniajedensamochódzpięciomafunkcjonariuszamigestapo;wedle
innych"kilkataksówek",conaleŜyrozumiećjakokilkasamochodówosobowych.W
kaŜdymraziemoŜnaprzypuszczać,ŜekrytycznegodnianiebyłowJedwabnem
ŜadnychduŜychoddziałówniemieckich.AletowłaśnieciNiemcy,którzyprzybyli
ranodomiasteczka,wydająsiębyćspiritusmovenspóźniejszejtragedii.Wdokonaniu
zbrodniposłuŜylisięmiejscowąŜandarmeriąiczłonkamiwładzmagistratunaczelez
KarolemBardoniemiburmistrzemMarianemKarolakiem.
Grossprzedstawiawspomnianychjakoprzedstawicielispołeczeństwapolskiego,choć
bardziejprawdopodobnejest,ŜedozarządumiastapowołaliichNiemcyspośród
swoichlokalnychzauszników.NaprzykładBardoń,jedenzgłównychbohaterów
negatywnychz10lipca1941r.,wczasieIwojnysłuŜyłwarmiiaustriackiejibył
traktowanyprzezNiemcówjako"swój".WkrótcepotragediiwJedwabnem,
prawdopodobniejakovolksdeutsch,zostałfunkcjonariuszemniemieckiejpolicji
pomocniczej.Wramachjejdziałalnościmiędzyinnymiprzeprowadzałaresztowania
Polaków.
WspomnianidobralisobiedotowarzystwajeszczekilkuPolaków;przynajmniej
niektórzyznichcieszylisięfatalnąopiniąumiejscowejludności.Jedenzostałpotem
zabityprzezpolskiepodziemie.Innyznalazłsięwszpitaludlaumysłowochorych.
Towłaśnieoni,zmuszającprzyokazjiniektórychPolaków,wypędziliduŜągrupę
jedwabieńskichśydównacentralnyplacmiasteczka.Potem,juŜpospędzeniuśydów
narynek,wspomnianiosobnicy,wtowarzystwieniemieckichŜandarmów,poczęli
wyciągaćkolejnychPolakówzdomówizmuszaliichdoudaniasięnarynekwcelu
pilnowaniaśydów.
Otofragmentyzeznań,złoŜonychwśledztwieprzezmieszkańcówJedwabnegow1949
r.:
RomanGórski:"(...)przyszedłdodomuKarolakMarian,którybyłburmistrzemi
Ŝandarmniemiecki,którymniekopnąłizabralimnienarynekm.Jedwabnegogdzie
kazalimipilnować(...)śydów".
WładysławMiciura:"Wlipcu1941rokudatydokładnejniepamiętamprzyjechało
kilkataksówekzgestapoiurządziliłapankęnaŜydówspędzającichnarynek.Mnie
samegowysłaliŜandarmidodomunaśniadanieipopowrociemoimdopracypo
godzinieczasuprzyszedłŜandarmikazałmiiśćnarynekpilnowaćŜydów,bynie
uciekali.JapilnowałemŜydów(...)dogodziny16tej,udającsięnastępniespowrotem
dopracy,leczniekazalimipracować,tylkowyganiaćŜydówdostodołycojateŜ
uczyniłem.IbyłemtamaŜdoczasupodpaleniapełnejstodołyzŜydami".
WładysławDąbrowski:"ZadaniemmoimbyłopilnowaćŜebyanijedenŜydnie
wyszedłzalinięcojauczyniłem,otrzymałemjatakirozkazodKarolaka,Sobutyi
jednegoNiemca".
StanisławZejer:"RazemzemnąbraliudziałjeszczewspędzaniuŜydówzrozkazu
burmistrzaigestapo(...)".
FeliksTarnacki:"(...)burmistrzKarolak(...)wrazzgestapowcemwypędzilimniena
rynek".
AntoniNiebrzydowski:"W1941r.przyszedłdomegomieszkaniaKarolakburmistrz
niemieckiBardoń[nieczyt.]dalimnierozkazpilnowaćŜydównarynkuktórychoni
zganialinarynek".
Dowspomnianejstodoły,naleŜącejdoBronisławaŚleszyńskiegozapędzono
ostateczniekilkasetosób.Pozamknięciustodołazostałaoblananaftąipodpalona.Zakt
śledztwaniewynikadokładnieprzezkogo.
Jestzatooczywiste,ŜeNiemcyniebylineutralnymiobserwatoramiwydarzeńw
Jedwabnem,leczichorganizatorami.Aletakawersjawydarzeńzostałaodrzucona
przezJanaTomaszaGrossa.
Postawywobeczbrodni
NapodstawiewspomnianychdokumentówarchiwalnychmoŜemywyróŜnićkilka
kategoriiosóbuczestniczącychwinteresującychnaswydarzeniach.
PierwsząznichsąniewątpliwieNiemcy,którzybyliinicjatoramiigłównąsiłą
sprawcząjedwabieńskiejtragedii.TooniwyciągaliPolakówzdomów,stalizaplecami
Karolaka,Bardoniaiichkompanów.
DrugagrupatoPolacy,którzyprawdopodobniebylipoinformowaniomającej
nastąpićzbrodniiwzięliwniejochotniczyudział.Wsumiebyłotokilkaosób,jednak
zostaliwyraźniezauwaŜenijakoci,którzywykonująpoleceniaNiemców,aleteŜiz
własnejinicjatywyznęcająsięnadśydami.Motywydziałaniatychludzisątrudnedo
przeniknięcia.Wydajesię,Ŝesiłąmotorycznąichzachowaniabyłowojennezdziczenie
iŜądzazemstyzasowieckąokupację.
Trzeciagrupatoosoby,którezmuszoneprzezNiemcówbrałyudziałwgromadzeniu
śydównarynku,pilnowaniuichorazwzapędzeniudostodoły.Liczebnośćtejgrupy
jestnajtrudniejszadoustalenia,choćwydajesię,Ŝebyłotoconajmniejkilkanaście
osób.PostawytychludzibyłyzróŜnicowane:niektórzybezsprzeciwuwykonywali
rozkazy,inniuciekaliwczasie,kiedyprowadzonoichnaryneklubprzypierwszej
nadarzającejsięokazji.Niektórzynawetratowaliśydów.MoŜnapostawićtezę,Ŝe
niemaldoostatniejchwiliniebyliświadomi,jaktragicznyloszgotowanoichsąsiadom.
PrócznichtragicznylosczęścimieszkańcówJedwabnegowidziałowieluświadków.
Wyrok,którywydałSądOkręgowywŁomŜy,uznałzaniewinnych10z22
oskarŜonych.ZpozostałychnakaręśmierciskazanyzostałKarolBardoń,ajedenaście
osóbotrzymałokarywieloletniegowięzienia.
Wsentencjisądnapisał:"(...)miejscowaludność,awięcwtejliczbieoskarŜeni[wzięli
udziałwzabójstwieśydów]podterrorem,jakwidaćzewszystkichwyjaśnień
oskarŜonych,gdziekolwiekbybyłyoneskładaneizzeznańświadkówoskarŜeniai
odwodowych(...)".
GrossoparłswojąksiąŜkęnaaktachomawianejsprawy.Zpewnościączytałcytowane
zeznaniaświadkóworazkonstatacjezwyrokusądowego.AlewksiąŜcenapisał,Ŝe
udziałNiemcówwzbrodniwJedwabnem"ograniczyłsięprzedewszystkimdorobienia
fotografii...".
ŹródłaprofesoraGrossa
BardzoszczególnąrolęwksiąŜceGrossaodegrałyzłoŜonewczasieśledztwazeznania
dwóchświadków:EljaszaGrądowskiegoiAbramaBoruszczaka.Obydwajmielibyć
naocznymiświadkamiwydarzeń,którymudałosięjakośuratowaćŜycie.Ichopowieści
owyczynachPolaków,stanowiącejednozpodstawowychźródełnarracjihistorycznej
Grossa,sądoprawdywstrząsające.EljaszGrądowskistwierdziłnaprzykład:"Czesław
MierzejewskinajprzódzgwałciłapotemzamordowałJudesIbram".
Drugizewspomnianychświadków,AbramBoruszczak,opisałzbrodnię,jakiejmielisię
dopuścićPolacynaterenieŜydowskiegocmentarza:"WybralizdrowszychmęŜczyzni
zagnalinacmentarzikazaliimwykopaćrów,powykopaniurowuprzezŜydkówwzięli
ichpozabijalibiliktoczym[takwtekście]ktoŜelazem,ktonoŜem,ktokijem".
Obydwajmocnopodkreślali,ŜetoPolacymordowaliśydów,aNiemcyjedyniepatrzyli
zbokuifotografowali.
ItupojawiasięjedenznajwaŜniejszychproblemówzksiąŜkąGrossa.OtóŜzakt
sprawyjednoznaczniewynika,Ŝeobydwajwogóleniebyliświadkamitragediiw
Jedwabnem.Jeszczenimzacząłsięprocessądowy,jedenzuratowanychśydów(Józef
Grondowski)zeznał:"CodoEljaszaGrądowskiegowyjaśniam,Ŝeonwczasieokupacji
niemieckiejzupełnieniemieszkałwJedwabnym,poniewaŜzostałwywiezionydoRosji
wroku1940ipowróciłdopieropowyzwoleniu.MieszkamwJedwabnymodurodzenia
doobecnejchwiliiniejestmiznanyAbramBoruszczak,abytakizamieszkiwałna
terenieJedwabnegobardzodobrzewszystkichznam".
NiedługopóźniejdoprokuraturywŁomŜywpłynęłopismopodpisaneprzezsiedmiu
mieszkańcówJedwabnego:"Niniejszymzwracamsiędoob.ProkuratorawŁomŜy.
OtóŜEljaszGrądowskiktóryzłoŜyłoskarŜeniezostałaresztowanyprzezwładze
RosyjskiezatoŜeskradłwklubiepatefonktórybyłwłasnościąklubu,zostałukaranyi
aresztowanyw1940rokuukaranogo1,5więzieniaicałyczasod1940rokuprzebywał
wRosji,aŜpowróciłpowyzwoleniuPolskizpodokupanta,aBoruszczakAbramto
zupełnietakiegoniebyłonigdywJedwabnem".
Wszystkieteinformacjedotyczącewiarygodnościwspomnianychświadkówznajdują
sięwaktachsprawy,alezostałyoneprzezautora"Sąsiadów"pominięte.Zatoinnym
osobom,naprzykładCzesławowiLaudańskiemu,GrosswłoŜyłwustaopisyczynów,
jakichmielidokonaćferalnego10lipca1941roku.AtymczasemCzesławLaudańskiw
trakcieprzesłuchaństwierdził,ŜetegodnialeŜałwłóŜkucięŜkochory,powyjściuz
sowieckiegowięzienia.Potwierdziłotowieluświadków.
JedenzocalałychśydówzłoŜyłnawetzeznanie,jakwczasieokupacjiLaudański
pomagałukrywającymsięśydom.
TakimimetodamiwksiąŜceGrossaPolacy,którzyniemielinicwspólnegozmordem
naśydach,anawetichratowali,stająsięmordercami,aświadkowieniewiarygodni
jakBoruszczakczyGrądowskioskarŜycielamiPolaków.
Kluczowerelacjeizeznania,naktórychGrossoparł"Sąsiadów",niezostałypoddane
naukowejkrytyce.Pojejdokonaniuokazujesię,Ŝefaktografiaorazgłównetezy
ksiąŜkiniemająpowaŜniejszychpodstawnaukowych.NarracjęhistorycznąGrossa
tworząludzie,którzyniebyliwtedywJedwabnem(oczymautorwiejaksądzę),
stereotypy,uprzedzeniaiprzekonanie,Ŝespołeczeństwopolskiewymordowałośydów,
aksięŜaibiskupisąłapownikami.Źródłahistorycznezostałyprzezniegodobranenie
wedługocenyichnaukowejwiarygodności,tylkowedługklucza:imwięcejpolskich
zbrodniipolskichzbrodniarzy,tymlepiej.
PozastosowaniuwyŜejwspomnianychmetodnaukowychnoioczywiściepo
usunięciuzopisurzeczywistejroliNiemcówśmiałopostawiłtezę,Ŝeśydóww
Jedwabnemzamordowało"polskiespołeczeństwo".Tymczasemkonstatacjatawydaje
siębyćnieuprawniona.
Jaktosięmogłostać,Ŝepomimoewidentnegomijaniasiętreści"Sąsiadów"z
dostępnymmateriałemźródłowymksiąŜkatajestdośćpowszechnietraktowanaw
kategoriachnaukowych?
Tezy"Sąsiadów"mająswoichzwolennikównawetwświecienauki.NaleŜydonichna
przykładAndrzejśbikowski,którywstyczniu2001rokunapisał:"Wprzeciwieństwie
dokilkukrytycznychrecenzentówksiąŜkiGrossauwaŜam,Ŝepodwzględem
warsztatowym'Sąsiedzi'sąpracąwzorcową.Grossprzeprowadziłbardzostaranną
analizędostępnychprzekazówźródłowych"...
Prof.JerzyJedlickiskrytykowałwczasiedyskusjiwPolskiejAkademiiNauktych
historyków,którzyzgłaszalizastrzeŜeniadoposzczególnychfragmentównarracji
ksiąŜkiGrossa:"Diabełnietkwiwszczegółach,tylkowgeneraliachtego,cosięstałow
Jedwabnemiinnychmiejscowościach".AprzecieŜwydajesię,Ŝehistorykpowinien
najpierwbadaćfakty,adopieronaichpodstawiewyciągaćgeneralnewnioski.
Zdrugiejjednakstrony"Sąsiedzi"mająswoichkrytyków.OstresądyoksiąŜceGrossa
wydawalim.in.prof.TomaszStrzembosz,prof.TomaszSzarota,drMarekJan
ChodakiewiczidrPawełMachcewiczzIPN.DoktorBogdanMusiałporównał
"Sąsiadów"dopokazywanejostatniowNiemczechwystawy"ZbrodnieWehrmachtu"i
ksiąŜkiDanielaGoldhagena"GorliwikaciHitlera"(nienaukowcomwyjaśniam,Ŝe
mimopoczątkowychzachwytówtłumów,pierwszeprzedsięwzięciezostało
zdemaskowaneprzezMusiałajakoprymitywnamanipulacjaźródeł,adrugiepoprostu
zmiecioneprzezkrytykówzalekcewaŜeniepodstawowychzasadwarsztatu
naukowego).
Jednakpomimofaktu,iŜksiąŜkaGrossawśródwielupowaŜnychnaukowcówpoprostu
niebudzizaufania,zczystotechnicznychprzyczynniemoŜnabyłodokonaćjej
rzeczowejkrytyki.Powódjestdośćprosty:aktasądowe,którebyłypodstawowąbazą
źródłową"Sąsiadów",zewzględunalikwidacjęGłównejKomisjiBadaniaZbrodni
przeciwkoNarodowiPolskiemuitworzenieInstytutuPamięciNarodowejoddłuŜszego
czasupozostawałyniedostępne.PotemarchiwaliówniemoŜnabyłodostać,bowiem
zaczęłosięśledztwo.Podejrzewam,Ŝewieluhistoryków,którzywypowiadalisię
dotychczaswsprawie"Sąsiadów",jeszczeichniewidziało,azatemniezdająsobie
sprawy,jakdalekosięgająnieprawidłowościpoczynionewksiąŜceGrossa.
Dotychczasowadyskusjatoczyłasięwięcnatematdrobiazgóworaztego,czyikto
powinienprzepraszać.JednakspostrzeŜenia,jakiemoŜnapoczynićkonfrontując
głównetezy"Sąsiadów"zdokumentacjąarchiwalną,wznacznejmierzeprzekreślają
wiarygodnośćpodstawowychustaleńgłośnejksiąŜkiJanaTomaszaGrossa.
Mamnadzieję,ŜeInstytutowiPamięciNarodowejudasięwmiaręszybkoopublikować
najistotniejszedlasprawydokumenty.Dałobytonadzieję,Ŝerozpoczniesięwreszcie
rzeczowawymianapoglądównatematzbrodniwJedwabnem.
TrzylatapowojniedołomŜyńskiegoUBwpłynęłarelacjajednegozocalałychz
jedwabieńskiejtragediiSzmulaWasersztajna.Relacjatastwierdzała,Ŝezbrodniw
JedwabnemdokonaliPolacybezudziałuNiemcówipodawaławielenazwiskjejuczestników.
8stycznia1949r.miejscowamilicjaifunkcjonariuszebezpiekiaresztowalikilkanaścieosób,
któremiałyuczestniczyćwmordzienaśydach.Aresztowanizostaliprzesłuchaniwciągu
kilkunajbliŜszychdni.Protokołyprzesłuchań,którewówczasprowadzono,znakomicie
ilustrująówczesnemetodypracyUB.Niechodziłownichbowiemownikliwąanalizę
wydarzeńwJedwabnem,tylkoustalenienazwiskludzi,którzynapodstawietakzwanego
dekretusierpniowegozostanąskazanizaudziałwzbrodni.Oczywiścienieoznaczato,Ŝe
śledztwobyłomanipulowane.Takibyłpoprostuschematpracyówczesnychorganów
ściganiaisposóbpojmowaniaprawa.Obrazprawdynikogonieinteresował:dopasowywano
zarzutydosformułowańdekretu,dziękiczemunajegopodstawiejako"faszystowsko
hitlerowskichzbrodniarzyizdrajcówNaroduPolskiego"skazywanonawetŜołnierzyAK.
Opisczynówposzczególnycharesztowanychwznacznejmierzenarzucałkształtstosownych
zapisówprawa,zaśrolętezwyjściowychspełniłarelacjaWasersztajna.
Protokołyprzesłuchańsporządzonewczasieśledztwasąniezwyklesztampowe,często
rozpoczynającesięodzdaniatezy,Ŝe"powkroczeniuokupantówniemieckichprzystąpiła
ludnośćpolskadomordowaniaśydów",czasemzawierajątesamezwrotyotym,jakoby
"Niemcyniemordowaliśydów,atylkostaliifotografowali,jakichmordująPolacy".
Wszystkotobudziwątpliwościcodorzetelnościprzesłuchujących,którzybyćmoŜetreść
częścizeznańdopasowywalidowyjściowegoschematu.Jednakmimopewnychtrudnościz
pracąnadtegorodzajuźródłamimoŜnaznich,przyzachowaniuodpowiedniejkrytyki,
uzyskaćwielecennychinformacji.Zeznaniatepotwierdzająinspirację,obecnośćiczynny
udziałwzbrodniNiemców.
Ponadtowczasiesprawysądowejwyszłonajaw,ŜerelacjaSzmulaWasersztajna,która
stanowikanwęksiąŜkiGrossa,jestźródłemmałowiarygodnym.Scenariuszwydarzeń,który
zostałwniejprzedstawionyokazałsiębyćwwielumiejscachnieprawdziwy.RównieŜinne
zeznaniairelacje,którewczasiesprawysądowejokazałysięniewiarygodnestałysię
jednymznajwaŜniejszychźródełwykorzystanychprzezJanaTomaszaGrossa.
PiotrGontarczyk
PiotrGontarczyk,śycie,20010331
powrot
[ Pobierz całość w formacie PDF ]